Rys historyczny klubu i jego działalność

Kategoria: Uncategorised

Opublikowano: niedziela, 23, czerwiec 2013 20:44

Super User

Odsłony: 17477

 

 

KLUB BYŁYCH WIĘŹNIÓW POLITYCZNYCH OBOZU KONCENTRACYJNEGO MAUTHAUSEN-GUSEN

 

Nie sposób na kilku stronach omówić prawie osiemdziesięcioletnią działalność Klubu. Niemniej jednak chcemy, chociaż w niewielkim stopniu, przybliżyć czytelnikom jego historię oraz liczne dokonania. Są niestety okresy, gdy nie prowadzono żadnej dokumentacji. Ostatnie lata natomiast sa dokumentowane na stronie Klubu.

 

Pierwsze po wojnie spotkanie byłych więźniów udało się zorganizować już w 1945 r. dzięki ogłoszeniom prasowym i za pośrednictwem PCK. 5 maja 1949 r. w hotelu Bristol powołano do życia Klub Byłych Politycznych Więźniów Obozu Koncentracyjnego – Gusen. Niezależnie powstał Klub Mauthausen, a w 1959 r. oba kluby połączyły się w jeden pod nazwą Klub Mauthausen-Gusen. Nazwę tę przyjęły również kluby terenowe w kraju.

 

14 sierpnia 1996 r. Klub został wpisany do rejestru Stowarzyszeń Sądu Okręgowego w Warszawie pod nazwą Klub Byłych Więźniów Politycznych Obozu Koncentracyjnego Mauthausen-Gusen. Jako stowarzyszenie posiada osobowość prawną, może zatem prowadzić działalność jak każde inne stowarzyszenie w Polsce.

 

Uroczyste poświęcenie sztandaru Klubu odbyło się 12 września 1998 r. w kościele Sióstr Wizytek w Warszawie. Oficjalnym hymnem Klubu jest „Marsz Gusenowców”.

 

Zebrania ogólne Klubu odbywają się raz w miesiącu ,zgodnie z harmonogramem zamieszczonym na stronie Klubu, w siedzibie Zespołu Szkół Nr 26 przy ul. Urbanistów 3. Pierwsze plenarne posiedzenie odbyło się tu 5.04.2002. Obecnie członkowie Klubu mają do swej dyspozycji specjalnie przygotowaną na ten cel Izbę Pamięci. Jak wynika z ewidencji klubowej z dnia 02.01.2025 r. zarejestrowanych jest 53 członków w tym 2 byłych więźniów.

 

W kwietniu i październiku członkowie Klubu składają kwiaty i zapalają znicze m.in. przy Mauzoleum i w katakumbach z prochami więźniów na Powązkach, pod tablicami upamiętniającymi poległych w Mauthausen, na Pawiaku i w Al. Szucha, na dziedzińcu kościoła OO Bernardynów i OO Redemptorystów, w kościele Sióstr Wizytek. Rokrocznie w maju kilkudziesięciu członków Klubu bierze udział w uroczystościach na terenie Austrii: Mauthausen, Gusen, Gusen III, Bergkristall , Ebensee, Melk, Wiener Neudorf, Hatheim, Kalenberg w Wiedniu.

Bardzo rozległe i liczne są kontakty Klubu z instytucjami i organizacjami krajowymi, m. in.: Urzędem ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Związkiem byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych, Mazowiecko-Podlaskim Stowarzyszeniem Pomocy Byłym Więźniom Politycznym Hitlerowskich Obozów Koncentracyjnych Gett i Więzień Gestapo, Fundacją Polsko-Niemieckie Pojednanie, Związkami Kombatantów i Więźniów Politycznych, Fundacją „Karta” i Domem Spotkań z Historią, Polskim Towarzystwem Higienicznym oraz Zespołem Szkół Nr 26.

Godna podkreślenia jest współpraca z instytucjami i organizacjami zagranicznymi. Członkowie Klubu działają od samego początku w Międzynarodowym Komitecie Mauthausen. Bardzo ważna jest współpraca Klubu z Komitetem Pamięci Gusen z St. Georgen an der Gusen oraz Komitetem z Wiener Neudorf. Najważniejsi dla nas działacze to : Martha Gammer, Rudolf Haunschmied, Helmut Lorentz i Andrzej Lech.

Działalność Klubu , od wielu lat jest wspierana przez : Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Urząd Dzielnicy Ochota m.st Warszawy, Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych

Prawie osiemdziesięcioletnia działalność Klubu jest bardzo bogata.

W 10 rocznicę wyzwolenia obozu w Gusen został odsłonięty pamiątkowy obelisk.

Od początku w działalność Międzynarodowego Komitetu Byłych Więźniów zaangażowani byli – Stanisław Nogaj, Stefan Józefowicz, Tadeusz Faliszewski, Józef Żmij.

Pierwsza duża uroczystość rocznicowa z udziałem byłych więźniów, oraz władz państwowych.

Od początku lat 60-tych działalność Klubu jest dokumentowana.

W latach 1961-1963 przewodniczącym był Ryszard Olasek. Wówczas działalność klubu była nastawiona na popularyzację jego działalności i zwiększenie liczby członków. Dużo miejsca poświęcono pracy Komisji Socjalnej oraz literaturze obozowej.

 

W latach 1963 –1965 przewodnictwo Klubu sprawował Sylweriusz Królak. W uroczystościach 20–tej rocznicy wyzwolenia obozu wzięło udział 160 osobowa grupa z Polski. Z tych uroczystości przywieziono urnę z prochami pomordowanych, która została następnie przekazana do Muzeum Pamięci Narodowej w Al. Szucha. Został wydany pamiątkowy znaczek autorstwa m.in. Teodora Bursze. Podjęto prace zmierzające do opracowania i wydania drukiem księgi zmarłych w obozach w Austrii.

 

W 1965 roku przewodniczącym Klubu został Jan Tarasiewicz, który sprawował tę funkcję do śmierci w 1981 r. Przez 16 lat udało się zrealizować wiele zadań, m.in. nawiązanie ściślejszej współpracy ze ZBoWiD, udział w rocznicowych uroczystościach w Austrii, umieszczenie pamiątkowej tablicy w Gusen. Znacznie poszerzyły się zbiory historyczne, zwłaszcza o wspomnienia byłych więźniów i dokumenty dotyczące funkcjonowania obozów Mauthausen-Gusen. Prowadzone były negocjacje z rządem RFN na temat odszkodowań dla byłych więźniów.

 

W 1981 roku przewodniczącym Klubu został p. Stanisław Dobosiewicz, który sprawował tę funkcję przez kolejną kadencję, do 1985 r. Mimo, że w okresie stanu wojennego działalność Klubu została zawieszona, to przez 4 lata udało się: przygotować rocznicowe obchody wyzwolenia obozów Mauthausen-Gusen oraz wydać folder o martyrologii Polaków w obozach Austrii na 40-tą rocznicę wyzwolenia. Wykonano pamiątkowy znaczek i chustę. Jak zawsze szczególnym zadaniem było uczczenie pamięci zmarłych członków klubu poprzez udział w uroczystościach pogrzebowych i odwiedzanie grobów w dniu Święta Zmarłych. Klub w miarę możliwości udzielał wsparcia w opiece nad obłożnie chorymi kolegami.

W latach 1985-1999 przewodnictwo Klubu sprawował p. Stanisław Koprowski.W tym czasie trwały pertraktacje rządów polskiego i niemieckiego w sprawie uzyskania odszkodowań dla polskich więźniów obozów koncentracyjnych i pracowników przymusowych. Staraniem zarządu w 1990 r. sporządzono listę byłych więźniów Mauthausen nienależących do klubu. W 1992 r. z Fundacji Polsko — Niemieckie Pojednanie kombatanci otrzymali pierwsze wypłaty odszkodowań. Ponadto przez cały okres kadencji Stanisława Koprowskiego członkowie Klubu aktywnie włączali się w prace Międzynarodowego Komitetu. W 1988 r. w Warszawie odbyła się XXIII Międzynarodowa Sesja Komitetu Mauthausen. W 1995 r. członkowie Klubu wzięli udział w Sesji Naukowej zorganizowanej przez Polską Akademię Nauk w Wiedniu. 3 Maja 1996 roku powołany został Komitet Założycielski w składzie: p. Henryk Czarnecki, Henryk Nowicki,  Jan Wojciech Topolewski. Celem było powołanie do życia stowarzyszenia nadającego klubowi osobowość prawną. Decyzją Sądu Okręgowego w Warszawie dnia 12 sierpnia 1996 zarejestrowano nowe Stowarzyszenie – KLUB BYŁYCH WIĘŹNIÓW POLITYCZNYCH OBOZU KONCENTRACYJNEGO MAUTHAUSEN-GUSEN. 5 maja 1997r. w kościele Sióstr Wizytek poświecono tablicę, która upamiętnia martyrologię Polaków pomordowanych na terenie Austrii.

 

W latach 1999 – 2000 przewodnictwo w Klubie sprawował  Leszek Polkowski. Wówczas Klub otrzymał sztandar – jego uroczyste poświęcenie odbyło się 12 września w kościele Sióstr Wizytek. 4 września 1998 r. została umieszczona na Pawiaku tablica upamiętniająca męczeństwo Polaków w obozach Austrii. W uroczystości brała udział przedstawicielka gminy St. Georgen z Austrii –  Martha Gammer. Rok 2000 był szczególnie ważny ze względu na 55 rocznicę wyzwolenia obozu Mauthausen. Członkowie Klubu wzięli liczny udział w uroczystościach centralnych i posiedzeniu MKM.

 

W latach 2000-2004 przewodniczącym Klubu był  Wojciech Topolewski. Zacieśniona została wówczas współpraca Klubu z Fundacją Polsko-Niemieckie Pojednanie. Stałymi przedstawicielami Klubu zostali: L. Polkowski, L. Milewski i W. Truszczyński. Panowie czynnie uczestniczyli w wielu posiedzeniach FP-NP celem ustalenia wysokości i terminów wypłat pomocy finansowej z niemieckiej Fundacji Pamięć, Odpowiedzialność, Przyszłość (FPOP). Rozwinęła się współpraca Klubu z organizacjami międzynarodowymi. Latem 2000 r. strona austriacka podjęła działania mające na celu opracowanie nowej koncepcji prezentacji miejsc pamięci obozu Mauthausen dla zachowania go w pamięci przyszłych pokoleń, określając zarazem przewidywane przedsięwzięcia i cele, jakim one mają służyć. W maju 2001 r. w Wiedniu powstał KOMITET OSOBOWOŚCI GUSEN, którego celem było upamiętnienie miejsc ofiar obozu M-G. Członkowie Klubu osobiście brali udział w kilku naradach poświęconych miejscom pamięci w Gusen i Mauthausen.

Bardzo duże zaangażowanie w sprawy środowiska byłych więźniów wykazała polska ambasador w Wiedniu pani prof. Irena Lipowicz. Spotkała się ona osobiście z członkami Klubu w Warszawie w styczniu 2002 r. W lutym tego roku Klub odwiedził sekretarz ambasady RP w Wiedniu p. Kuźma i przekazał informacje dotyczące przebudowy placu przed Memoriałem tak, aby stworzyć dogodne warunki dla odbywających się tam uroczystości. Biorący udział w uroczystościach 57 rocznicy wyzwolenia obozów, mogli się przekonać, że prace te rzeczywiście w 80% zostały wykonane.

 

W 2002 r. kilkudziesięciu członków Klubu zostało zaproszonych do nagrania swoich obozowych wspomnień przez warszawski OŚRODEK „KARTA”. Część z nagranych relacji zostało opublikowane w miesięczniku „Karta” (nr 40/2004). Dzięki staraniom  W. Truszczyńskiego w kwietniu 2002 r. na antenie programu 2 TVP wyemitowano audycję o systemie obozów Mauthausen-Gusen opartą na wspomnieniach byłych więźniów – członków klubu.

 

W kwietniu 2002 r. odbyło się pierwsze spotkanie klubowiczów w nowej siedzibie, która mieści się w – Zespole Szkół Nr 26 przy ul. Urbanistów 3. Oprócz wspomnianych wyżej spotkań z udziałem członków klubu należy dodać jeszcze: Austriacką Wspólnotę Obozową, Komitet Austriacki Mauthausen, Mauthausenowski Aktyw Austrii i Lokalny Komitet Opieki Miejsc Pamięci w Gusen. Z inicjatywy tego ostatniego w marcu 2003 r. odbyła się uroczystość rozpoczęcia budowy Centrum odwiedzin w Gusen. W maju 2004 r. otwarto pierwszą cześć muzeum, a w listopadzie tego roku część drugą. Współautorka modernizacji tego miejsca pamięci  Martha Gammer została odznaczona w 2001 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi RP.

 

W latach 2004-2006 przewodniczącym Klubu był p. Michał Fertak. Na ten okres przypadała 60-ta rocznica wyzwolenia obozów Mauthausen-Gusen. W przygotowaniach uroczystości zaangażowany był osobiście przewodniczący Rady Ochrony Walk i Męczeństwa – p. Andrzej Przewoźnik, z którym członkowie Klubu w ciągu 2005 r. spotykali się kilkakrotnie. W maju 2005 r. na zaproszenie  A. Przewoźnika przedstawiciele Klubu uczestniczyli w spotkaniu dotyczącym omówienia prac naukowo-badawczych o obozach Gusen dr. Orskiego. Jak wskazują klubowe dokumenty, praca p. Orskiego nie spotkała się z pozytywną opinią środowiska więźniarskiego. Najważniejszym zadaniem były prace nad przygotowaniem uroczystości 62 rocznicy wyzwolenia obozu. Nadano im tytuł „Uroczystości pamiątkowe w rocznicę wyzwolenia w 2007 r.” i hasłem —artyści i naukowcy w KL Mauthausen. Z ramienia Klubu przygotowaniami kierował  Stanisław Leszczyński w ścisłej współpracy z Komitetem Mauthausen w Austrii i Austriacką Wspólnotą Obozową.

W latach 2006 - 2013 przewodniczącym Klubu był ponownie  Wojciech Topolewski. W tym czasie Klub zyskał nowych członków, wśród których znaleźli się  Jacek Tarasiewicz, (jako pierwszy nie więzień wygłosił w Gusen 6 maja 2006 r. okolicznościowe przemówienie w imieniu polskiej społeczności) oraz  Jan Wardecki, który został drugim przedstawicielem polskiego środowiska więźniarskiego w Komitecie Międzynarodowym Mauthausen. W 2007 r. została wydana w języku niemieckim książka S. Dobosiewicza pt. „Mauthausen-Gusen Obóz Zagłady" („Vernichtunglager Gusen”). W prezentacji książki udział wzięli m. in. minister spraw wewnętrznych Austrii – Gunther Platter, sekretarz Klubu M-G p. Kazimierz Ławrynowicz, w imieniu autora syn Włodzimierz Dobosiewicz. Prezentacji dokonała dr. Barbara Gluck.

 

Wspólnym polsko-niemieckim projekcie, którego celem było pogłębianie wiadomości na temat zbrodni popełnianych w KL Mauthausen. Pieczę nad organizacją Marszu sprawował Jan Wardecki z synem Bartłomiejem. Idea jego zorganizowania zrodziła się w 2005 r. wśród grupy studentów Wydziału Historii Uniwersytetu Poczdamskiego. Realizacji podjęli się m. in. wspomniany Bartek Wardecki i Marcus Pilarski. Poprzez Klub M-G współpracę z Zespołem Szkól Nr 26 nawiązał Jan Wardecki

 

W maju 2006 r. 10-cio osobowa grupa młodzieży z naszej szkoły wzięła udział w polsko-niemieckich warsztatach w Mauthausen. Ich celem było przygotowanie Międzynarodowego Marszu Pamięci na trasie od dworca kolejowego w Mauthausen do bramy głównej obozu – trasy, którą przebywali przybyli do obozu więźniowie. Na uroczystości obok młodzieży i byłych więźniów obecni byli przedstawiciele lokalnych władz wraz z burmistrzem Mauthausen oraz Sekretarz Generalny MKM, Albert Langanke. We wrześniu 2006 r. w Zespole Szkół Nr 26 odbyło się uroczyste otwarcie wystawy poświeconej martyrologii Polaków w Mauthausen-Gusen. W listopadzie 2007 miała miejsce kolejna uroczystość, tym razem w Werder/Havel koło Poczdamu, w Ernst Hackel - Gymnasium. Niemiecka i polska młodzież przygotowały wspólnie wystawę poświęconą martyrologii pomordowanych w obozach Mauthausen-Gusen. Gościem honorowym był przedstawiciel Klubu M-G, L. Polkowski.

 

Następnie od 2013 r. funkcję Przewodniczącego Klubu piastował prof. Stanisław Leszczyński nieprzerwanie do 24 kwietnia 2017.

 

Kolejnym Przewodniczącym od 5.09.2017 r. został Stanisław Zalewski

 

Na zebraniu sprawozdawczo wyborczym w dniu 5.09.2019 wybrano nowy Zarząd Klubu w składzie:

 

Jacek Tarasiewicz – Prezes

 

Włodzimierz Maruszak – VPrezes

 

Elżbieta Kubiak-Siemieniacka – Skarbnik

 

Danusia Kasprzak – Sekretarz

 

Jacek Batorski – Członek

 

Zofia Malinowska – Członkini

 

Roman Marciniak – Członek

 

Przedstawicielami w Międzynarodowym Komitecie Mauthausen są:

 

Jacek Tarasiewicz

 

Jan Tarasiewicz

 

Oficjalna strona Klubu : https://mauthausen-gusen-klub.waw.pl/

 

Nr konta bankowego Klubu: PKO BP SA-64 1020 1156 0000 7402 0059 3863 

 

Najważniejsze cele Klubu zgodnie ze Statutem :

 

Par. 7 statutu: celem klubu jest:

 

1. Działalność upamiętniająca martyrologię uwięzionych w hitlerowskich obozach koncentracyjnych Mauthausen-Gusen i 49-ciu jego podobozach.

 

2. Propagowanie i informowanie o działalności klubu poprzez środki masowego przekazu i wszelkie inne imprezy oraz działania organizowane w tym celu.

 

3. Popularyzowanie wśród młodzieży problematyki martyrologii więźniów obozów koncentracyjnych Mauthausen-Gusen.

 

4. Popieranie i propagowanie wszelkich inicjatyw pokojowych.

 

5. Eksponowanie tragedii wojny i jej ofiar poprzez możliwe formy przekazu.

 

6. Utrzymywanie więzi koleżeńskiej między członkami klubu oraz współpraca z innymi klubami i organizacjami kombatanckimi.

 

7. Gromadzenie i rozpowszechnianie materiałów historycznych związanych z przeżyciami obozowymi Mauthausen-Gusen i jego podobozów.

 

8. Sprawowanie opieki nad należytym utrzymywaniem grobów kolegów obozowych i grobów wojennych oraz przejawianie troski o miejsce pamięci narodowej i inne obiekty upamiętniające przeżycia obozowe.

 

9. Organizowanie i prowadzenie działalności bytowej i socjalnej w ramach koleżeńskiej pomocy wśród członków klubu. 10. Podejmowanie innych działań, zgodnych z prawem i statutem, jakie okażą się celowe dla rozwoju działalności klubu.

 

 

 

 

 

 

 

 

CLUB OF FORMER POLITICAL PRISONERS OF THE MAUTHAUSEN-GUSEN CONCENTRATION CAMP

 

It is impossible to discuss almost eighty years of the Club’s activities in just a few pages. Nevertheless, we wish to give readers at least a brief insight into its history and its many achievements. Unfortunately, there are periods for which no documentation was kept. In contrast, recent years are documented on the Club’s website.

 

The first post-war meeting of former prisoners was organized as early as 1945, thanks to newspaper announcements and the involvement of the Polish Red Cross. On May 5, 1949, at the Bristol Hotel, the Club of Former Political Prisoners of the Concentration Camp – Gusen was established. Separately, a Mauthausen Club was formed, and in 1959 both clubs merged into one under the name Club Mauthausen-Gusen. Clubs in various regions of the country adopted this name as well.

 

On August 14, 1996, the Club was entered into the Register of Associations of the District Court in Warsaw under the name: Klub Byłych Więźniów Politycznych Obozu Koncentracyjnego Mauthausen-Gusen (Club of Former Political Prisoners of the Mauthausen-Gusen Concentration Camp). As an association, it has legal personality and can therefore operate just like any other association in Poland.

 

The ceremonial blessing of the Club’s banner took place on September 12, 1998, in the Visitation Sisters Church in Warsaw. The official anthem of the Club is “Marsz Gusenowców” (“The March of the Gusen Prisoners”).

 

The Club’s general meetings are held once a month, according to the schedule posted on the Club’s website, at the premises of Zespół Szkół Nr 26 (School Complex No. 26) at 3 Urbanistów Street. The first plenary meeting took place there on April 5, 2002. Currently, Club members have at their disposal a specially prepared Remembrance Room. According to the club register of January 2, 2025, there are 53 registered members, including 2 former prisoners.

 

In April and October, Club members lay flowers and light votive candles, among other places, at the Mausoleum and in the catacombs containing the ashes of prisoners in the Powązki Cemetery, at plaques commemorating those who died at Mauthausen, at Pawiak Prison Museum and on Aleja Szucha, in the courtyards of the Bernardine Fathers’ and Redemptorist Fathers’ churches, and in the Visitation Sisters Church. Every May, several dozen Club members participate in ceremonies in Austria: Mauthausen, Gusen, Gusen III, Bergkristall, Ebensee, Melk, Wiener Neudorf, Hatheim, and Kalenberg in Vienna.

 

The Club’s contacts with domestic institutions and organizations are very extensive and numerous, including: the Office for War Veterans and Victims of Oppression, the Union of Former Political Prisoners of Nazi Prisons and Concentration Camps, the Masovian-Podlachian Association for Assistance to Former Political Prisoners of Nazi Concentration Camps, Ghettos, and Gestapo Prisons, the Polish-German Reconciliation Foundation, various veterans and political prisoners’ associations, the “KARTA” Foundation and the History Meeting House, the Polish Hygienic Society, and Zespół Szkół Nr 26 (School Complex No. 26).

Of particular note is the cooperation with foreign institutions and organizations. From the very beginning, Club members have been active in the International Mauthausen Committee. Cooperation with the Gusen Memorial Committee in St. Georgen an der Gusen and the 

committee in Wiener Neudorf is of great importance. Among the most important activists for us are: Martha Gammer, Rudolf Haunschmied, Helmut Lorentz, and Andrzej Lech.

For many years, the Club’s activities have been supported by: the Ministry of Culture and National Heritage, the Office for War Veterans and Victims of Oppression, the Ochota District Office of the City of Warsaw, and the Polish Security Printing Works.

Nearly Eighty Years of the Club’s Activities

• In the 10th anniversary of the camp’s liberation in Gusen, a commemorative obelisk was unveiled.
• From the beginning, in the activities of the International Committee of Former Prisoners, the following individuals were involved: Stanisław Nogaj, Stefan Józefowicz, Tadeusz Faliszewski, and Józef Żmij.
• The first large anniversary ceremony with the participation of former prisoners as well as state authorities took place shortly thereafter.
• From the early 1960s, the Club’s activities have been documented.

1961–1963

The Club was chaired by Ryszard Olasek. At that time, the Club’s focus was on publicizing its activities and increasing the number of members. Much attention was devoted to the work of the Social Commission and to camp literature.

1963–1965

The Club was chaired by Sylweriusz Królak. During the 20th anniversary of the camp’s liberation, a group of 160 people from Poland took part in the ceremonies. An urn containing the ashes of those who were murdered was brought back from these commemorations and later handed over to the National Remembrance Museum on Aleja Szucha in Warsaw. A commemorative postage stamp was issued, designed in part by Teodor Bursze. Work began on compiling and publishing a list of those who died in the Austrian camps.

1965–1981

In 1965, Jan Tarasiewicz became chairman of the Club and held this position until his death in 1981. Over these 16 years, many goals were achieved, including: establishing closer cooperation with ZBoWiD (Union of Fighters for Freedom and Democracy), participating in anniversary celebrations in Austria, and placing a commemorative plaque in Gusen. The historical archives grew significantly, especially with personal accounts by former prisoners and documents relating to the operation of the Mauthausen-Gusen camps. Negotiations were conducted with the Federal Republic of Germany regarding compensation for former prisoners.

1981–1985

In 1981, Mr. Stanisław Dobosiewicz became the Club’s chairman and served for the next term until 1985. Although the Club’s activities were suspended during the period of martial law, several initiatives were carried out over those four years: preparing anniversary commemorations of the liberation of Mauthausen-Gusen; publishing a booklet on the martyrdom of Poles in Austrian camps for the 40th anniversary of liberation; producing a commemorative stamp and neckerchief; and, as always, honoring the memory of deceased Club members by participating in funeral ceremonies and visiting their graves on All Saints’ Day. Wherever possible, the Club provided assistance in caring for bedridden fellow members.

 

1985–1999

 

From 1985 to 1999, Mr. Stanisław Koprowski served as the Club’s chairman. During this period, the Polish and German governments negotiated compensation for Polish concentration camp prisoners and forced laborers. Through the efforts of the board, a list was compiled in 1990 of former Mauthausen prisoners who did not belong to the Club. In 1992, with support from the Polish-German Reconciliation Foundation, veterans received their first compensation payments. Throughout Koprowski’s term, Club members were also actively involved in the work of the International Mauthausen Committee (IMC). In 1988, the 23rd International Session of the Mauthausen Committee was held in Warsaw. In 1995, Club members participated in a scientific session organized by the Polish Academy of Sciences in Vienna.

 

On May 3, 1996, a Founding Committee was established, composed of Mr. Henryk Czarnecki, Mr. Henryk Nowicki, and Mr. Jan Wojciech Topolewski. Its goal was to form an association granting the Club legal personality. By the decision of the District Court in Warsaw on August 12, 1996, the new association was registered under the name KLUB BYŁYCH WIĘŹNIÓW POLITYCZNYCH OBOZU KONCENTRACYJNEGO MAUTHAUSEN-GUSEN (Club of Former Political Prisoners of the Mauthausen-Gusen Concentration Camp). On May 5, 1997, at the Visitation Sisters Church, a plaque was dedicated, commemorating the martyrdom of Poles murdered in Austria.

 

1999–2000

 

From 1999 to 2000, Leszek Polkowski was the chairman of the Club. During this period, the Club received its banner, ceremonially blessed on September 12 at the Visitation Sisters Church. On September 4, 1998, a plaque was unveiled at Pawiak Prison Museum, commemorating the martyrdom of Poles in Austrian camps. Martha Gammer, a representative from the municipality of St. Georgen in Austria, attended the ceremony. The year 2000 was particularly significant due to the 55th anniversary of the liberation of the Mauthausen camp. Club members took part in large numbers in the central ceremonies and in the meeting of the International Mauthausen Committee.

 

2000–2004

 

From 2000 to 2004, Wojciech Topolewski served as the Club’s chairman. During this time, the Club strengthened its collaboration with the Polish-German Reconciliation Foundation. L. Polkowski, L. Milewski, and W. Truszczyński became the Club’s permanent representatives to the Foundation. They actively participated in many of the foundation’s meetings to determine the amount and schedule of financial aid payments from the German Remembrance, Responsibility, and Future (EVZ) Foundation.

 

International cooperation also developed. In the summer of 2000, the Austrian side launched efforts to devise a new concept for presenting the Mauthausen memorial sites so that they would be preserved for future generations, specifying projected initiatives and the purposes they would serve. In May 2001, in Vienna, the “GUSEN PERSONALITIES COMMITTEE” was established to commemorate the victims of the Mauthausen-Gusen camp. Club members personally participated in several conferences devoted to memorial sites in Gusen and Mauthausen.

Polish Ambassador to Vienna, Prof. Irena Lipowicz, showed great commitment to issues concerning former prisoners. She personally met with Club members in Warsaw in January 2002. In February that year, Mr. Kuźma, secretary of the Polish Embassy in Vienna, visited the Club and provided information about remodeling the area in front of the Memorial to create suitable conditions for ceremonies held there. Those who took part in the 57th anniversary celebrations of the camps’ liberation could see that about 80% of this work had actually been completed.

In 2002, several dozen Club members were invited by the Warsaw-based Ośrodek “KARTA” (the KARTA Center) to record their camp memories. Some of these recollections were published in the quarterly Karta (issue no. 40/2004). Thanks to the efforts of W. Truszczyński, Polish Television’s Channel 2 broadcast a program in April 2002 about the Mauthausen-Gusen camp system, based on the recollections of former prisoner Club members.

In April 2002, the first meeting of Club members took place in the new headquarters at Zespół Szkół Nr 26 (School Complex No. 26) on Urbanistów Street. Alongside the meetings mentioned above, involving Club members, there was also cooperation with the Austrian Camp Community, the Austrian Mauthausen Committee, the Austrian Mauthausen Activity Group, and the Local Committee for the Care of Memorial Sites in Gusen. At the initiative of the latter, a ceremony to mark the beginning of construction of the Gusen Visitor Center was held in March 2003. In May 2004, the first part of the museum was opened, and the second part followed in November that year. Martha Gammer, co-author of the modernization of this memorial site, was awarded the Knight’s Cross of the Order of Merit of the Republic of Poland in 2001.

2004–2006

From 2004 to 2006, Mr. Michał Fertak served as the Club’s chairman. This period encompassed the 60th anniversary of the liberation of Mauthausen-Gusen. Preparations for these commemorations were personally supervised by Mr. Andrzej Przewoźnik, the Chairman of the Council for the Protection of Struggle and Martyrdom Sites, with whom Club members met several times in 2005. In May 2005, at A. Przewoźnik’s invitation, Club representatives attended a meeting to discuss Dr. Orski’s research on the Gusen camps. According to Club records, Mr. Orski’s work was not well-received by the prisoner community. The primary task was to prepare commemorations for the 62nd anniversary of the liberation of the camp, titled “Commemorations on the Anniversary of the Liberation in 2007,” under the theme: Artists and Scholars in KL Mauthausen. Stanisław Leszczyński oversaw the preparations on behalf of the Club, working closely with the Mauthausen Committee in Austria and the Austrian Camp Community.

2006–2013

From 2006 to 2013, Mr. Wojciech Topolewski again served as chairman of the Club. During this period, the Club gained new members, including Mr. Jacek Tarasiewicz, who, as the first non-prisoner, delivered a commemorative speech in Gusen on May 6, 2006, on behalf of the Polish community, and Mr. Jan Wardecki, who became the second representative of the Polish prisoner community in the International Mauthausen Committee. In 2007, S. Dobosiewicz’s book Mauthausen-Gusen. Obóz Zagłady (“Mauthausen-Gusen: Extermination Camp”) was published in German (Vernichtungslager Gusen). The book launch was attended by, among others, the Austrian Minister of the Interior, Gunther Platter, the Club’s secretary Mr. Kazimierz Ławrynowicz, and the author’s son Włodzimierz Dobosiewicz. The presentation was led by Dr. Barbara Gluck.

A joint Polish-German project aimed at deepening knowledge about the crimes committed in KL Mauthausen was organized under the supervision of Mr. Jan Wardecki and his son Bartłomiej. The idea for it emerged in 2005 among a group of students from the History Department of the University of Potsdam. The initiative was undertaken, among others, by Bartek Wardecki and Marcus Pilarski. Through the M-G Club, Jan Wardecki established cooperation with Zespół Szkół Nr 26 (School Complex No. 26).

In May 2006, a group of ten students from our school participated in Polish-German workshops in Mauthausen. Their goal was to organize an International March of Remembrance from the Mauthausen train station to the camp’s main gate—the same route the arriving prisoners once had to walk. Besides the young people and former prisoners, local officials, including the mayor of Mauthausen, and the Secretary General of the International Mauthausen Committee, Mr. Albert Langanke, also took part in the ceremony. In September 2006, a solemn opening of an exhibition devoted to the martyrdom of Poles at Mauthausen-Gusen was held at Zespół Szkół Nr 26. In November 2007, another ceremony took place in Werder/Havel near Potsdam, at the Ernst-Haeckel-Gymnasium. German and Polish students jointly prepared an exhibition on the martyrdom of victims of the Mauthausen-Gusen camps. The guest of honor was Mr. L. Polkowski, a representative of the M-G Club.

2013–2017

Starting in 2013, Prof. Stanisław Leszczyński served uninterrupted as the Club’s Chairman until April 24, 2017.

From September 5, 2017

Mr. Stanisław Zalewski became the next Chairman of the Club.

On September 5, 2019, during the reporting and election meeting, a new Club Board was elected:

• Jacek Tarasiewicz – President
• Włodzimierz Maruszak – Vice President
• Elżbieta Kubiak-Siemieniacka – Treasurer
• Danusia Kasprzak – Secretary
• Jacek Batorski – Board Member
• Zofia Malinowska – Board Member
• Roman Marciniak – Board Member

The Club’s representatives in the International Mauthausen Committee are:

• Jacek Tarasiewicz
• Jan Tarasiewicz

Official Club website:https://mauthausen-gusen-klub.waw.pl/
Club’s bank account number: PKO BP SA – 64 1020 1156 0000 7402 0059 3863

 

Main Objectives of the Club According to Its Statute

 

Paragraph 7 of the Statute: The Club’s purpose is:

 

1. To commemorate the martyrdom of those imprisoned in the Nazi concentration camps of Mauthausen-Gusen and its 49 subcamps.
2. To promote and disseminate information about the Club’s activities through the mass media and various events or initiatives organized for this purpose.
3. To foster among young people an understanding of the martyrdom suffered by the prisoners of the Mauthausen-Gusen concentration camps.
4. To support and promote all peace-building initiatives.
5. To highlight the tragedy of war and its victims through available means of communication.
6. To maintain camaraderie among Club members and cooperate with other veterans’ clubs and organizations.
7. To collect and share historical materials concerning the camp experiences of Mauthausen-Gusen prisoners and its subcamps.
8. To ensure the proper maintenance of the graves of former camp comrades and war graves, as well as to show concern for national memorial sites and other objects commemorating the camp experience.
9. To organize and provide material and social support in the spirit of fellowship among Club members.
10. To undertake other actions, in compliance with the law and the Statute, that prove beneficial to the development of the Club’s activities.